第38章 三段論法の命題と名辞について
Cap. 38. De propositionibus et terminis syllogismi.
三段論法の命題と名辞について
§. 1.
【問い】
Quot sunt propositiones in quolibet syllogismo?
それぞれの三段論法には,いくつの命題があるか?
【答え】
Tres, prima seu maior, secuna seu minor, et tertia seu conclusio.
3つ,第一命題すなわち大前提,第二命題すなわち小前提,第三命題すなわち結論。
§. 2.
【問い】
Quomodo maior et minor uno nomine vocantur?
大前提と小前提は一語で何と呼ばれるか?
【答え】
Praemissae.
前提。
§. 3.
【問い】
Quot sunt termini in quolibet syllogismo?
それぞれの三段論法には,いくつの名辞があるか?
【答え】
Tres: maior, minor, et medius.
3つ。大名辞,小名辞,中間名辞。
§. 4.
【問い】
Quomodo possunt in syllogismo tres tantum esse termini, et non sex, siquidem quaelibet propositio duobus constat terminis?
3つの命題にある名辞が,なぜ6つではなく3つしかないのか。それぞれの命題は,2つの名辞から成り立っていると言うのに?
【答え】
Sunt quidem termini sex quoad numerum, sed non nisi tres quoad speciem, quoniam quisque terminus bis repetitur.
なるほど名辞は,数だけで見れば6つであるが,しかし種に鑑みれば3つである。なぜなら,それぞれの名辞が,2回ずつ使われているから。
§. 5.
【問い】
Quinam termini reperiuntur in conclusione?
どの名辞が結論では繰り返されるのか?
【答え】
Semper hi duo, minor et maior.
常に,小名辞と大名辞の2つ。
§. 6.
【問い】
Quisnam est minor terminus?
どれが小名辞か?
【答え】
Subiectum conclusionis.
結論の主語。
§. 7.
【問い】
Quisnam est maior terminus?
どれが大名辞か?
【答え】
Praedicatum conclusionis.
結論の述語。
§. 8.
【問い】
Unde vocatur maior terminus?
なぜ大名辞と呼ばれるのか?
【答え】
Quia reperitur in maiore propositione.
大前提に見出されるから。
§. 9.
【問い】
Unde vocatur minor?
なぜ小名辞と呼ばれるのか?
【答え】
Quia reperitur in minore propositione.
小前提に見出されるから。
§. 10.
【問い】
Ubinam reperitur medius terminus?
中間名辞はどこで?
【答え】
Nunquam in conclusione, sed semper in praemissis tantum, semel in maiore prpositione, et semel in minore.
結論には決して見出されず,常に前提のみで見出される。すなわち一方では大前提,もう一方では小前提である。
§. 11.
【問い】
Quare vocatur medius?
なぜ中間命題と呼ばれるのか?
【答え】
Quia est veluti medium quoddam, per quod maior terminus probatur de minore, seu praedicatum conclusionis de subiecto.
なぜなら,この中間物を通じて,大名辞が小名辞について,すなわち結論の述語が主語について証明されるからである。
§. 12.
【問い】
Quid iam est maior propositio?
では,大前提とは何なのか?
【答え】
Quae continet maiorem terminum eum medio dispositum.
中間名辞と関連付けられた大名辞を持つ命題。
§. 13.
【問い】
Quid est minor propositio?
小前提とは何か?
【答え】
Quae continet minorem terminum cum medio dispositum.
中間名辞と関連付けられた小名辞を持つ命題。
§. 14.
【問い】
Quid est conclusio?
結論は何か?
【答え】
Quae minorem terminum disponit cum maiore.
小名辞を大名辞と関連付ける命題。
§. 15.
【問い】
Quomodo alias vocatur propositio maior?
大命題は他に何と呼ばれるか?
【答え】
Prpopositio simpliciter.
単に,命題。
§. 16.
【問い】
Quomodo minor?
小前提は何と?
【答え】
Assumptum.
仮定。
§. 17.
【問い】
Quomodo conclusio?
結論は何と?
【答え】
Complexio.
まとめ。




