第4章 単一であることについて
Cap. 4. De uno.
単一であることについて
§. 1.
【問い】
Quid est unitas?
単一性とは何か?
【答え】
Est affecti entis, per quam illud est indivisum.
存在の属性であり,これによって存在が不分なものとなる。
§. 2.
【問い】
Quot sunt praecipue distinctiones unius?
単一なものの明瞭な区分は明らかにいくつあるか?
【答え】
Duae.
2つ。
§. 3.
【問い】
Quaenam est prior distinctio?
最初の区分は何か?
【答え】
Unum est vel indivisum indivisibile, vel indivisum divisibile.
単一なものには,不可分な不分と,可分な不分とがある。
§. 4.
【問い】
Quid est indivisum indivisibile?
不可分な不分とは何か?
【答え】
Quod neque actu divisum est, neque dividi potest.
現実に不分であり,不可分であるもの。
§. 5.
【問い】
Quid est indivisum divisibile?
可分な不分とは何か?
【答え】
Quod actu quidem inidivisum est, potest tamen dividi.
なるほど現実には不分だが,しかし可分なもの。
§. 6.
【問い】
Quodmodo alias vocatur indivisum indivisibile?
不可分な不分とは他にどのように呼ばれるか?
【答え】
Simplex, e.g. Deus.
単純なもの。例えば,神。
§. 7.
【問い】
Quomodo alias vocatur indivisum divisibile?
可分な不分は他にどのように呼ばれるか?
【答え】
Compositum, e.g. substantia corporea.
複合物。例えば,有体的な実体。
§. 8.
【問い】
Ubinam de hac distinctione porro agetur?
この区別はさらにどこで扱われるか?
【答え】
Cap. 16. quod inscriptum est de simplici et composito.
16章で。そこでは単純さと複合という題が付けられている。
§. 9.
【問い】
Quaenam est posterior distinctio?
もうひとつの区分は何か?
【答え】
Unum est vel per se, vel per accidens.
単一さには,それ自体で単一なものと,偶然単一なものとがある。
§. 10.
【問い】
Quomodo alias vocatur unum per se?
それ自体で単一なものは他のどのように呼ばれるか?
【答え】
Ens per se.
それ自体で存在するもの。
§. 11.
【問い】
Quomodo alias vocatur unum per acidens?
偶然単一なものは他にどのように呼ばれるか?
【答え】
Ens per accidens.
偶然存在しているもの。
§. 12.
【問い】
Quodnam ens vocatur unum per se?
どのような存在がそれ自体で単一なものと呼ばれるか?
【答え】
Deus, aut illud, quod per se est in uno praedicamento. e.g. angelus, homo, nigredo, etc.
神,またはそれ自体で単一の術語のうちにあるもの。例えば,神,人間,黒さなど。
§. 13.
【問い】
Quodnam ens vocatur unum per accidens?
どのような存在が偶然単一なものと呼ばれるか?
【答え】
Quod non est per se in uno praedicamento, e.g. acervus lapidum, exercitus, domus, niger, etc.
それ自体では単一の術語のうちにないもの。例えば,堆積岩,軍隊,家,黒いものなど。
§. 14.
【問い】
Quotuplex est ens per acidens?
偶然存在するものには何種類あるか?
【答え】
Duplex: alterum, cuius partes componentes corporaliter non cohaerent; alterum cuius partes componentes corporaliter cohaerent.
2種類。ひとつは,その構成部分が有体的にまとめられていないものであり,もうひとつは,その構成部分が有体的に一体化しているもの。
§. 15.
【問い】
Quotuplex est ens per accidens prioris generis?
第一類の偶然存在には何種類あるか?
【答え】
Duplex: aut enim partes illae carent ordine, ut acervus lapidum; aut habent ordinem, ut exercitus.
2種類。というのは,堆積岩のように秩序が欠けているものと,軍隊のように秩序付けられたものとがあるからである。
§. 16.
【問い】
Quotuplex est ens per accidens posterioris generis?
第二類の偶然存在には何種類あるか?
【答え】
Duplex: aut enim partes cohaerent beneficio artis, e.g. diomus; aut beneficio naturae, e.g. concretum naturale ex substantia et accidente.
2種類。というのは,家のように構成部分が技術のおかげで一体化しているものと,自然のおかげで一体化しているものとがあるからである。例えば,実体と偶有からなる自然な具体物。