第6章 種と類について
Cap. 6. De specie et genere.
種と類について
§. 1.
【問い】
Unde natura speciei et generis quam optime declarari potest?
種と類の本性は,どうすれば最もうまく説明できるか?
【答え】
E scala praedicamentali, h.e. e divisione alicuius praedicamenti, v.g. substantiae.
範疇の段階によって。すなわち,ある範疇を区別することによって。例えば,実体を区別してみる。
§. 2.
【問い】
Quomodo ergo dividitur substantia?
では,実体はどのように区別されるのか?
【答え】
In spiritualem, qualis est angelus, et corpoream.
霊的実体,例えば天使と,物質的実体。
§. 3.
【問い】
Quomodo subdividitur corporea, seu corpus physicum?
物質的実体,すなわち物理的物体は,どのように下位区分されるか?
【答え】
In corpus simplex et mixtum.
単純な物体と混合的な物体に。
§. 4.
【問い】
Quomodo corpus simplex?
単純な物体はどのように下位区分されるか?
【答え】
In coelum et elementa.
宇宙と元素。
§. 5.
【問い】
Quid nomine coeli intelligitur?
宇宙という名前で念頭に置かれているのは何か?
【答え】
Non modo aura aetherea, sed etiam corpora coelestia, i.e. stellae.
エーテルだけでなく,天体すなわち星も。
§. 6.
【問い】
Quot sunt elementa?
元素にはいくつあるか?
【答え】
Quatuor: ignis, aer, aqua, terra.
4つ。火,空気,水,土。
§. 7.
【問い】
Quomodo subdividitur corpus mixtum?
混合的な物体はどのように下位区分されるか?
【答え】
In inanimatum et animatum.
無魂的物体と有魂的物体。
§. 8.
【問い】
Quomodo inanimatum?
無魂的物体はどのように?
【答え】
In lapidem, (qualis silex,) metallum (quale argentum,) et minerale medium (quale sulfur.)
石(例えば火打石),金属(例えば銀)および中間的ミネラル(例えば硫黄)に。
§. 9.
【問い】
Quomodo animatum seu vivum?
有魂的物体すなわち生物はどのように?
【答え】
In plantam et animal.
植物と動物に。
§. 10.
【問い】
Quomodo animal subdividitur?
動物はどのように下位区分されるか?
【答え】
In brutum et hominem.
獣と人間に。
§. 11.
【問い】
Quomodo homo?
人間はどのように?
【答え】
In individua sua, qualis sunt, Petrus, Paulus, Iohannes, etc. ut videre potest in scala sequente, seu scalae potius particula.
その個物へと。例えば,ペトロ,パウロ,ヨハネなどなど。かくして,次のような段階ないし段階の一部を得ることができる。
§. 12.
【問い】
Quomodo iam ex tali divisione seu scala cognoscam naturam speciei et generis?
さて,この区別すなわち段階から,どのように種と類の本性を認識するのか?
【答え】
Quod in scala huiusmodi est omnium primum, (ut hic substantia,) illud est genus generalissimum; quae infimo ponuntur loco, (ut hic Petrus, Paulus, Iohannes) sunt individua; quod immediate superius est individuis; (ut hic homo) vocatur species infima; quicquid autem inter speciem infimam et genus generalissimum ponitur (ut hic animal, corpus, animatum, etc.) illud est species subalterna, seu, quod idem est, genus subalternum.
このような段階の中にある最も基本的なもの(ここでは実体)は,最上位類と言う。最も下の場所に置かれるもの(ここではペトロ,パウロ,ヨハネ)は,個物と言う。個物のすぐ上にある中間物(ここでは人間)は,最下位種と言う。さて,最下位種と最上位類との間にあるもの(ここでは動物,物体,有魂的物体など)は全て,下位種と言う。これは,下位類と同じである。
§. 13.
【問い】
Quomodo alias vocatur species infima?
最下位種は,他に何と呼ばれるか?
【答え】
Specialissima.
最も種的なもの。
§. 14.
【問い】
Quomodo genus subalternum, vel species subalterna?
下位類ないし下位種は,〔他に〕どのように〔呼ばれるか〕?
【答え】
Genus intermedium et species intermedia.
中間類および中間種。
§. 15.
【問い】
Quomodo idem potest esse genus simul et species?
類と種がどのようにすれば同じになることができるのか?
【答え】
Genus est respectu inferiorum in scala praedicamentali, species vero respectu superiorum, e.g. animal respectu hominis et bruti est genus, respectu vero corporis animati seu vivi est species.
類とは,範疇の段階の下位のものから見たときであり,種とは,上位のものから見たときである。例えば,動物は人間および獣から見れば類であるが,有魂的物体すなわち生物から見れば種である。
§. 16.
【問い】
Annon autem hoc pacto confunduntur duo praedicabilia generis videlicet ac speciei?
しかしそうすると,2つの述語化可能物すなわち類と種が混同されるのではないか?
【答え】
Non: quia ad praedicabile speciei refertur sola species specialissima; species vero intermedia, quia realiter idem est cum genere intermedio, refertur ad praedicabile generis.
されない。なぜなら,述語化可能な種は,最下位種のみだからである。一方,中間種は,現実的には中間類と同じであるから,述語化可能な類に属する。
§. 17.
【問い】
Quid igitur est species infima seu specialissima?
では,最下位種すなわち最も種的なものとは何か?
【答え】
Praedicabile, quod immediate praedicari potest in quid de pluribus numero differentibus, e.g. homo de Petro, Paulo, Iohanne.
数において異なるものについて直接的に述語になることができるものである。例えば,人間は,ペトロ,パウロ,ヨハネについて〔直接的に述語になることができる〕。
【訳者解説】
「数」(numero)という言葉は,ここでは序数である。ペトロが1番目,パウロが2番目,ヨハネが3番目という風に,それぞれ異なる数が割り当てられる。
§. 18.
【問い】
Quid vocas numero differentia?
数において異なるものと君が呼んでいるのは何か?
【答え】
Individua.
個物。
§. 19.
【問い】
Quid est genus?
類とは何か?
【答え】
Praedicabile, quod praedicari potest in quid de pluribus specie differentibus: e.g. substantia de spiritu et corpore; animal de homine et bruto, vel etiam de Petro et Bucephalo.
種的に異なる複数のものについて述語となることができるものである。例えば,実体は霊と物質の述語になり,動物は人間と獣の述語にも,ペトロ〔人間〕とブケファルス〔馬〕の述語にもなる。
§. 20.
【問い】
Quid vocas specie differentia?
種的に異なると君が呼ぶものは何か?
【答え】
Species ipsas distinctas, quales sunt, homo et brutum: vel etiam diversarum specierum individua, qualia sunt Petrus et Bucephalus.
異なる種それ自体。例えば,人間と獣。あるいは異なる種に属する個物もそうである。例えば,ペトロ〔人間〕とブケファルス〔馬〕。
§. 21.
【問い】
Quotuplex est genus?
類にはいくつあるか?
【答え】
Duplex: generalissimum seu summum, et intermedium seu subalternum.
2つ。最も類的なものすなわち最上位類と,中間類ないし下位類。
§. 22.
【問い】
Quid est genus generalissimum seu summum?
最も類的な類ないし最上位類とは何か?
【答え】
Quod supra se aliud genus proprie dictum non habet.
それ以上の類を挙げることができないもの。
§. 23.
【問い】
Quid est genus intermedium seu subalternum?
中間類ないし下位類とは何か?
【答え】
Quod respectu superioris ets species, respectu vero inferioris est genus.
上位のものから見れば種であり,下位のものから見れば類であるようなもの。
§. 24.
【問い】
Quot sunt in universum genera summa?
最上位類は一般的にいくつあるか?
【答え】
Decem, pro numero praedicamentorum, de quibus infra, (cap. 10. et seqq.) nempe, substantia, quantitas, qualitas, etc.
10。範疇の数については,後述する(第10章以下)。例えば,実体,量,性質などである。




