表示調整
閉じる
挿絵表示切替ボタン
▼配色
▼行間
▼文字サイズ
▼メニューバー
×閉じる

ブックマークに追加しました

設定
0/400
設定を保存しました
エラーが発生しました
※文字以内
ブックマークを解除しました。

エラーが発生しました。

エラーの原因がわからない場合はヘルプセンターをご確認ください。

ブックマーク機能を使うにはログインしてください。
50/55

第50章 証明的三段論法について

Cap. 50. De syllogismo demonstrativo.

証明的三段論法について



§. 1.

【問い】

De quanam re agendum est in parte speciali?

各論では何が扱われるのか?


【答え】

De tribus syllogismi speciebus.

三段論法の3つの種について。



§. 2.

【問い】

Quaenam sunt illae tres species?

3つの種とは何か?


【答え】

Prima syllogismus demonstrativus, secunda syllogismus topicus, et tertia syllogismus sophisticus.

(1)証明的三段論法,(2)トピカ的三段論法,(3)ソフィスト的三段論法。



§. 3.

【問い】

Quodnam est fundamentum huius divisionis?

この区別の基礎は何か?


【答え】

Materia syllogistica.

三段論法の内容。



§. 4.

【問い】

Declara.

もっと詳しく。


【答え】

Praemissae syllogismi ex parte materiae sunt aut necessario verae, et hinc oritur syllogismus demonstrativus; aut probabiliter verae, et hinc topicus; aut falsae quidem sed apparenter verae, et hinc sophisticus.

三段論法の前提が,その内容の部分から見て,必然的に真であるならば,これによって証明的三段論法が生まれる。蓋然的にのみ真ならば,トピカ的三段論法が,なるほど偽だが真であるように見えるときは,ソフィスト的三段論法が生まれる。



§. 5.

【問い】

Nonne etiam illae tres syllogismorum species aliter possunt distingui, quam ex materia?

これら三段論法の3つの種は,内容以外に着目して区分できないのか?


【答え】

Possunt etiam distingui ex finibus.

目的に鑑みて区分することもできる。



§. 6.

【問い】

Quomodo?

どのように?


【答え】

Finis seu effectus demonstrativi syllogismi est scientia; topici oponio; sophistici error seu deceptio.

証明的三段論法の目的すなわち効果とは,知識である。トピカ的三段論法は臆見である。ソフィスト的三段論法のそれは,誤謬すなわち欺瞞である。



§. 7.

【問い】

Quomodo alias vocatur demonstrativus syllogismus?

証明的三段論法は,他に何と呼ばれるか?


【答え】

Syllogismus apodicticus, item unico verbo demonstratio.

証明用三段論法。また単に,証明とも。



§. 8.

【問い】

Quid est demonstratio?

証明とは何か?


【答え】

Est syllogismus scientiam pariens, constans ex principis veris, primis, immediatis, et necessariis. e.g. Omne materiarum est quantum. Omne corpus est materiatum. E. Omne corpus est quantum.

知識を生み出す三段論法であり,真の,基本的な,直性的かつ必然的な原理にもとづいているもの。例えば,全ての素材は量である。全ての物体は素材である。したがって,全ての物体は量である。



§. 9.

【問い】

Quomodo vocatur minor terminus in demonstratione?

証明において,小名辞は何と呼ばれるか?


【答え】

Subiectum, de quo fit demonstratio, e.g. corpus.

証明対象となる主語。例えば〔上記の例の場合は〕物体。



§. 10.

【問い】

Quomodo maior terminus?

大名辞は何と?


【答え】

Affectio propria quae demonstratur, e.g. quantitas.

証明対象の固有の属性。例えば〔上記の例では〕量。



§. 11.

【問い】

Quomodo vocatur medius terminus?

中間名辞は何と呼ばれるか?


【答え】

Causa per quam fit demonstratio, e.g. esse materiatum.

証明を果たす因。例えば〔上記の例では〕素材であること。



§. 12.

【問い】

Quare haec ita vocantur?

なぜこのように呼ばれるのか?


【答え】

Quia in demonstratione affectio propria demonstratur de suo subiecto per suam causam.

証明においては,ある固有の属性が,その主語についてその因を通じて証明されるから。



§. 13.

【問い】

Quotuplex est demonstratio?

証明にはいくつあるか?


【答え】

Duplex: primaria et secundaria.

2つ。一次的証明と二次的証明。



§. 14.

【問い】

Quid est primaria demonstratio?

一次的証明とは何か?


【答え】

Cuius conclusio est affirmativa, quaeque effectum demonstrat per causam.

その結論が肯定命題であり,かつその因を通じて結果を証明しているとき。



§. 15.

【問い】

Quid est secundaria?

二次的証明とは何か?


【答え】

Cuius vel conclusio est negativa vel quae causam demonstrat per effectum.

その結論が否定命題であるか,あるいは結果を通じて因を証明しているもの。



§. 16.

【問い】

Qualis est haec divisio?

この区分は何か?


【答え】

Generis analogi in sua analogata.

ある類似物の集合をその類似しているもの自体へと区分している。


【訳者解説】

分かり易く言うと,「AとBは似ているのでまとめてCと呼ぶ」とし,その後で,「CはAとBから成る」と再度区別すること。ここでは,一次的証明と二次的証明がAB,証明がCに該当する。



§. 17.

【問い】

Quaenam species ex his est nobilissimum analogatum?

これらのうち,どちらの種がより上位のアナロジーか?


【答え】

Demonstratio primaria.

一次的証明。



§. 18.

【問い】

Quaenam sunt affinia demonstrationis?

証明の親類は何か?


【答え】

Haec tria. Definitio, divisio, et methodus. Itaque et nos aliorum secuti exemplum de his agemus deinceps.

定義,区分,体系の3つ。したがって私たちも,これら3つに関する例を,次の章から論じることにしよう。


評価をするにはログインしてください。
ブックマークに追加
ブックマーク機能を使うにはログインしてください。
+注意+

特に記載なき場合、掲載されている作品はすべてフィクションであり実在の人物・団体等とは一切関係ありません。
特に記載なき場合、掲載されている作品の著作権は作者にあります(一部作品除く)。
作者以外の方による作品の引用を超える無断転載は禁止しており、行った場合、著作権法の違反となります。

この作品はリンクフリーです。ご自由にリンク(紹介)してください。
この作品はスマートフォン対応です。スマートフォンかパソコンかを自動で判別し、適切なページを表示します。

↑ページトップへ