表示調整
閉じる
挿絵表示切替ボタン
▼配色
▼行間
▼文字サイズ
▼メニューバー
×閉じる

ブックマークに追加しました

設定
0/400
設定を保存しました
エラーが発生しました
※文字以内
ブックマークを解除しました。

エラーが発生しました。

エラーの原因がわからない場合はヘルプセンターをご確認ください。

ブックマーク機能を使うにはログインしてください。
46/55

第46章 複合三段論法総論,および取り出し式三段論法,連言三段論法各論

Cap. 46. De syollogismo composito in genere; et assumptivo, item copulativo in specie.

複合三段論法総論,および取り出し式三段論法,連言三段論法各論



§. 1.

【問い】

Quid est syllogismus compositus?

複合三段論法とは何か?


【答え】

Est syllogismus, cuius altera vel utraque praemissarum est composita.

前提の片方あるいは両方が複合命題である三段論法。



§. 2.

【問い】

Quotuplex est syllogismus compositus?

複合三段論法にはいくつあるか?


【答え】

Duplex: assumptivus et transsumptivus.

2つ。取り出し式三段論法と,当て嵌め式三段論法。



§. 3.

【問い】

Quid est syllogismus assumptivus?

取り出し式三段論法とは何か?


【答え】

Qui constat ex maiore composita per relationem aut similitudinem.

関係あるいは類似性を通じて複合された大前提から成り立つ三段論法。



§. 4.

【問い】

Da exemplum.

例を挙げよ。


【答え】

Qualis est herus, talis est servus. Sed herus est bonus. E. Et servus est bonus.

奴隷は主人に似る。ところで,主人は善き人である。したがって,奴隷も善き人である。



§. 5.

【問い】

Da aliud exemplum.

他の例を挙げよ。


【答え】

Sicut se habet nauta ad navem, ita princeps ad rempublicam. Sed nauta ita se habet ad navem, ut eam gubernet. E. Et princeps ita se habet ad rempublicam, ut eam gubernet. Vel brevius: sed nauta gubernat navem. E. Et princeps gubernat rempublicam.

船長の船に対する関係は,君主の国家に対する関係のようなものである。ところで,船長と船との関係は,船長が船を操るということである。したがって,君主と国家の関係も,君主が国家を操るというものである。あるいは簡潔に。船長は船を操る。したがって,君主も国家を操る。



§. 6.

【問い】

Quotuplex est syllogismus assumptivus?

取り出し式三段論法にはいくつあるか?


【答え】

Duplex: affirmativus et negativus.

2つ。肯定の場合と否定の場合。



§. 7.

【問い】

Quid est affirmativus?

肯定的な取り出し式三段論法とは何か?


【答え】

Qui concludit ad probandam similitudinem duorum subiectorum.

2つの主語の類似性を証明するために結論を導き出すもの。



§. 8.

【問い】

Da exemplum.

例を挙げよ。


【答え】

Qualis est Croesus, talis etiam est Irus. Sed Croesus est mortalis. E. Et Irus est mortalis.

クロエススはイルスと似ている。ところで,クロエススは可死である。したがって,イルスも可死である。



§. 9.

【問い】

Quid est negativus?

否定的な取り出し式三段論法とは何か?


【答え】

Qui concludit ad probandam dissimilitudinem duorum subiectorum.

2つの主語が類似していないことを証明するために,結論を導き出すもの。



§. 10.

【問い】

Da exemplum.

例を挙げよ。


【答え】

Qualis est Croesus, talis non est Irus. Sed Croesus est dives. E. Irus non est dives.

クロエススとイルスは似ていない。ところで,クロエススはお金持ちである。したがって,イルスはお金持ちではない。



§. 11.

【問い】

Quodnam est fundamentum affirmativorum?

肯定的な取り出し式三段論法の根拠とは何か?


【答え】

Praedicatum utrique subiecto commune, quale est mortaliras respectu Croesi et Iri.

ある述語が両方の主語にとって共通であること。例えば,クロエススとイルスから見た可死性がそれである。



§. 12.

【問い】

Quodnam est fundamentum negativorum?

否定的な取り出し式三段論法の基本とは何か?


【答え】

Praedicatum non commune utrique subiecto, sed uni conveniens, alteri disconveniens, quale est opulentia respectu Croesi et Iri.

ある述語が両方の主語にとって共通ではなく,一方には当てはまるが他方には当てはまらないこと。例えば,クロエススとイルスから見た富裕さがそれである。



§. 13.

【問い】

Quaenam collectiones sunt vitiosae in syllogismis assumptivis?

取り出し式三段論法においては,どのような取捨選別が間違いになるか?


【答え】

Quae si affirmativi sunt syllogismi, assumunt praedicatum non commune, aut, si negativi, commune.

肯定的な三段論法の場合は,共通でない述語を取り出すものが間違いになり,否定的な三段論法の場合は,共通の述語を取り出すものが間違いになる。



§. 14.

【問い】

Da exemplum affirmativi vitiosi.

間違った肯定的三段論法の例を挙げよ。


【答え】

Qualis est Croesus, talis etiam est Irus. Sed Croesus est dives. E. Et Irus est dives.

クロエススとイルスは似ている。ところで,クロエススはお金持ちである。したがって,イルスもお金持ちである。



§. 15.

【問い】

Da exemplum vitiosi negativi.

間違った否定的三段論法の例を挙げよ。


【答え】

Qualis est Croesus, talis non est Irus. Sed Croesus est mortalis. E. Irus non est mortalis.

クロエススとイルスは似ていない。ところで,クロエススは可死である。したがって,イルスは不死である。



§. 16.

【問い】

Quid est syllogismus transsumtivus?

当て嵌め式三段論法とは何か?


【答え】

Qui in minore transsumit aliquam partem maioris.

小前提にある何かが,大前提のある部分に当てはまるもの。



§. 17.

【問い】

Quomodo alias vocatur maior in his syllogismis?

このような三段論法において,大前提は他に何と呼ばれるか?


【答え】

Connexum.

結び合わされたもの。



§. 18.

【問い】

Quomodo minor?

小前提は?


【答え】

Assumptum.

選別されたもの。



§. 19.

【問い】

Quotuplex est syllogismus transsumptivus?

当て嵌め式三段論法にはいくつあるか?


【答え】

Triplex: conditionalis, disiunctivus, et copulativus.

3つ。条件付き,選言的,連言的。



§. 20.

【問い】

Quid est syllogismus conditionalis, item disiunctivus?

条件付き三段論法とは何か。選言三段論法とは何か?


【答え】

Dicemus hoc capitibus duobus proxime sequentibus.

これについては,次の2つの章で述べることにしよう。



§. 21.

【問い】

Quid est syllogismus copulativus?

連言三段論法とは何か?


【答え】

Cuius maior propositio seu connexum est copulativa negans.

大前提すなわち結びつけられたものが否定的な連言になっているもの。



§. 22.

【問い】

Da exemplum.

例を挙げよ。


【答え】

Hoc simulacrum non et lapideum est et molle. Sed est et lapideum. E. Non est molle. Vel: Est molle, E. non lapideum.

この象は石製でありかつ柔らかいということはない。しかし,石製である。したがって,柔らかくもない。あるいは,柔らかい。したがって,石製ではない。



§. 23.

【問い】

Quid est notandum de syllogismo copulativo?

連言三段論法について注意しなければならないことは何か?


【答え】

Illum in serlis disputationibus non esse usitatum.

これが真面目な議論において使われることはない。

評価をするにはログインしてください。
ブックマークに追加
ブックマーク機能を使うにはログインしてください。
+注意+

特に記載なき場合、掲載されている作品はすべてフィクションであり実在の人物・団体等とは一切関係ありません。
特に記載なき場合、掲載されている作品の著作権は作者にあります(一部作品除く)。
作者以外の方による作品の引用を超える無断転載は禁止しており、行った場合、著作権法の違反となります。

この作品はリンクフリーです。ご自由にリンク(紹介)してください。
この作品はスマートフォン対応です。スマートフォンかパソコンかを自動で判別し、適切なページを表示します。

↑ページトップへ