第45章 除去的三段論法について
Cap. 45. De syllogismo exponibili.
除去的三段論法について
§. 1.
【問い】
Quid est syllogismus exponibilis?
除去的三段論法とは何か?
【答え】
In quo reperitur propositio exponibilis, h.e. exclusiva, vel exceptiva, vel restrictiva.
そこに除去命題,すなわち排除命題,例外命題,制限命題が見出される三段論法。
§. 2.
【問い】
Quid notandum est de propositione exclusiva item exceptiva?
排除命題および例外命題に関して注意しなければならないことは何か?
【答え】
Ne talis propositio ponatur loco minoris in prima vel tertia figura.
このような命題を第一形態および第三形態の小前提にしてはならない。
§. 3.
【問い】
Quare?
なぜか?
【答え】
Quia talis propositio virtualiter est negativa. per q. 15. c. 26.
なぜなら,このような命題は現実には否定命題だからである。これは,第26章第15問の通り。
§. 4.
【問い】
Da exemplum vitiosi syllogismi in prima figura.
第一形態で間違った三段論法の例を挙げよ。
【答え】
Omne animal rationale est bipes. Solus homo est animal rationale. E. Solus homo est bipes.
全ての理性的な動物は二本足である。人間のみが理性的な動物である。したがって,人間のみが二本足である。
§. 5.
【問い】
Da exemplum in tertia.
第三形態で例を挙げよ。
【答え】
Omnis homo est bipes. Solus homo est animal rationale. E. Solus animal rationale est bipes.
全ての人間は二本足である。人間のみが理性的な動物である。したがって,理性的な動物のみが二本足である。
§. 6.
【問い】
Quid observandum est circa propositionem restrictivam?
制限命題については何を注意しなければならないか?
【答え】
Ne idem terminus iam cum, iam sine restrictione usurpetur.
同じ名辞を制限付きで使ったり使わなかったりしてはいけない。
§. 7.
【問い】
Quare?
なぜか?
【答え】
Possunt enim hinc oriri plures termini quam tres.
というのは,これによって名辞が3つよりも多くなりうるからである。
§. 8.
【問い】
Da exemplum syllogismi vitiosi hoc genere.
この類で間違った三段論法を挙げよ。
【答え】
Omnis homo est mortalis. Petrus quoad animam pariter et corpus est homo. E. Petrus quoad animam pariter et corpus est mortalis. Sunt quinque termini: (1) Homo, (2) esse mortalem, (3) Petrus, (4) quoad animam pariter et corpus esse hominem, (5) quoad animam pariter et corpus esse mortalem.
全ての人間はで可死ある。ペトロは魂および身体に関して人間である。したがって,ペトロは魂および身体に関して可死である。ここには5つの名辞がある。(1)人間,(2)可死である,(3)ペトロ,(4)魂および身体に関して人間である,(5)魂および身体に関して可死である。




