第44章 様相三段論法について
Cap. 44. De syllogismo modali.
様相三段論法について
§. 1.
【問い】
Quid est syllogismus modalis?
様相三段論法とは何か?
【答え】
Cuius vel una tantum, vel utraque praemissarum est modalis.
その前提の一方あるいは両方が様相命題であるもの。
§. 2.
【問い】
Quid observandum est de modali syllogismo?
様相三段論法に関しては何を注意しなければならないか?
【答え】
Usum eius in seriis disputationibus vix aliquem esse solere.
様相三段論法は,真面目な議論ではほとんど使われない。
§. 3.
【問い】
Quid autem faciendum est, si quis mihi modalem syllogismum proponat?
しかし,誰かが私に様相三段論法を提示してきた場合,どうすればよいのか?
【答え】
Modales propositiones resolvendae sunt illo modo, qui cap. 29. sunt ostensus.
様相三段論法を,第29章で明らかにした方法で分解すればよい。
§. 4.
【問い】
Quid inde utilitats capiam?
そこにどういうメリットがあるのか?
【答え】
Manifestabitur hoc modo, quod ad numerum terminorum attinet, bonorum syllogismorum bonitas, et malorum pravitas.
これによって,名辞の数に関して,健全な三段論法ならば健全であると,不健全な三段論法ならば何かが欠けていると分かるであろう。
§. 5.
【問い】
Da exemplum syllogismi modalis boni.
健全な様相三段論法の例を挙げよ。
【答え】
Necesse est omne animal sentire. Omnis homo est animal. E. Necesse est omnem hominem sentire.
全ての動物が感覚を持つことは必然である。全ての人間は動物である。したがって,全ての人間が感覚を持つことは必然である。
§. 6.
【問い】
Resolve.
分解せよ。
【答え】
Omne animal necessario sentit. Omnis homo est animal. E. Omnis homo necessario sentit. Tres termini sunt (1) animal, (2) necessario sentire, (3) homo.
全ての動物は必然的に感覚を持つ。全ての人間は動物である。したがって,全ての人間は必然的に感覚を持つ。3つの名辞は,(1)動物,(2)必然的に感覚を持つ,(3)人間。
§. 7.
【問い】
Da aliud exemplum syllogismi boni modalis.
健全な様相三段論法の例をもうひとつ挙げよ。
【答え】
Contingit omne animal moveri. Omnis homo est animal. E. Contingit omnem hominem moveri.
全ての動物が動くのは偶々である。全ての人間は動物である。したがって,全ての人間が動くのは偶々である。
§. 8.
【問い】
Resolve.
分解。
【答え】
Omne animal contingenter movetur. Omnis homo est animal. E. Omnis homo contingenter movetur.
全ての動物は偶々動く。全ての人間は動物である。したがって,全ての人間は偶々動く。
§. 9.
【問い】
Da exemplum syllogismi modalis vitiosi.
間違った様相三段論法の例を挙げよ。
【答え】
Contingit omne currens esse hominem. Contingit omne rationale esse currens. E. Contingit omne rationale esse hominem.
全ての走っているものが人間であるということは偶々起こる。全ての理性的なものが走っているということは偶々起こる。したがって,全ての理性的なものが人間なのは偶々である。
§. 10.
【問い】
Resolve.
分解せよ。
【答え】
Omne currens contingenter est homo. Omne rationale contingenter est currens. E. Omne rationale contingenter est homo. Termini sunt quatuor. (1) currens, (2) contingenter esse hominem, (3) rationale, (4) contingenter esse currens.
全ての走っているものが偶然人間である。全ての理性的なものが偶然走っている。したがって,全ての理性的なものは偶然人間である。名辞は4つある。(1)走っているもの,(2)偶然人間である,(3)理性的である,(4)偶然走っている。




