第41章 三段論法の特殊な規則
Cap. 41. Regulae speciales syllogismorum.
三段論法の特殊な規則
§. 1.
【問い】
Quot sunt regulae speciales syllogismorum?
三段論法の特殊な規則にはいくつあるか?
【答え】
Quatuor.
4つ。
§. 2.
【問い】
Dic primam.
1番目の規則を述べよ。
【答え】
In prima et secunda figura maior debet esse universalis.
第一形態および第二形態では,大前提は全称命題である。
§. 3.
【問い】
Da exemplum syllogismi vitiosi in prima figura propter maiorem particularem.
特称的な大前提に関して,第一形態の場合に間違った三段論法の例を挙げよ。
【答え】
Quoddam animal est quadrupes. Corvus est animal. E. Corvus est quadrupes.
ある動物は四本足である。カラスは動物である。したがって,カラスは四本足である。
§. 4.
【問い】
Da simile exemplum e secunda figura.
似たような例を第二形態から。
【答え】
Quoddam animal non est quadupes. Vulpes est quadrupes. E. Vulpes non est animal.
ある動物は四本足ではない。狐は四本足である。したがって,狐は動物ではない。
§. 5.
【問い】
Dic secundam regulam.
2番目の規則を述べよ。
【答え】
In prima et tertia figura minor debet esse affirmativa.
第一形態および第三形態では,小前提は肯定命題でなければならない。
§. 6.
【問い】
Da exemplum syllogismi ex prima figura vitiosi propter minorem negativam.
否定的な小前提に関して,第一形態から間違った三段論法の例を挙げよ。
【答え】
Omnis avis est bipes. Homo non est avis. E. Homo non est bipes.
全ての鳥は二本足である。人間は鳥ではない。したがって,人間は二本足ではない。
§. 7.
【問い】
Da simile exemplum ex tertia.
似たような例を第三形態から。
【答え】
Omnis avis est bipes. Quaedam avis non est corvus. E. Quidam corvus non est bipes.
全ての鳥は二本足である。ある鳥はカラスではない。したがって,あるカラスは二本足ではない。
§. 8.
【問い】
Annon fieri potest, ut in prima et tertia figura minor sit negativa sine formali vitio?
第一形態と第三形態でも,小前提が形式上の瑕疵なしで否定命題になることが可能なのではないか?
【答え】
Fieri potest: sed in utraque figura certam quandam conditionem adesse oportet.
ありうる。しかし,どちらの形態においても,何らかの条件を付さなければならない。
§. 9.
【問い】
Quaenam esse illa conditio in prima figura?
第一形態においては,どのような条件か?
【答え】
Si subiectum maioris propositionis sit infinitum.
もし小前提の主語が不定であるならば。
§. 10.
【問い】
Da exemplum.
例を挙げよ。
【答え】
Quicquid non est bipes, non est avis. Quoddam animal non est bipes. E. Quoddam animal non est avis.
ある二本足でないものは,鳥ではない。ある動物は二本足ではない。したがって,ある動物は鳥ではない。
§. 11.
【問い】
Quaenam est ista conditio in tertia figura?
第三形態においては,どのような条件か?
【答え】
Si subiectum conclusionis fiat infinitum.
もし結論の主語が不定であるならば。
§. 12.
【問い】
Da exemplum.
例を挙げよ。
【答え】
Omnis avis est bipes. Quaedam avis non est corvus. E. Quoddam quod non est corvus, est bipes. Non vero: Quidam corvus non est bipes.
全ての鳥は二本足である。ある鳥はカラスではない。したがって,あるカラスでないものは,二本足である。しかし,あるカラスは二本足ではない,とはならない。
§. 13.
【問い】
Sed huius generis syllogismi videntur esse in nullo modo ob hoc ipsum, quia minorem habent negativam.
しかし,このような類の三段論法は,〔BARBARA以下の〕いかなる変化形にも見当たらない。なぜならまさに,否定的な小前提を持っているからである。
【答え】
Imo vero possunt referri ad certos modos, quia propositio negativa praedicati finiti aequipollet affirmativae praedicati infiniti.
否,これらの三段論法は,特定の変化形に数え入れることができる。なぜなら,不定述語の否定命題は,確定述語の肯定命題と同義だからである。
【校正】
finitiとinfinitiが逆。
§. 14.
【問い】
Dic regulam tertiam specialem.
3番目の特殊な規則を挙げよ。
【答え】
In secunda figura semper altera praemissarum debet esse negativa.
第二形態では常に,前提の一方が否定命題でなければならない。
§. 15.
【問い】
Da exemplum syllogismi vitiosi in secunda figura propter puras affirmativas.
純粋な肯定命題から成る第二形態で,間違った三段論法の例を挙げよ。
【答え】
Omnis homo est bipes. Omnis avis est bipes. E. Omnis avis est homo.
全ての人間は二本足である。全ての鳥は二本足である。したがって,全ての鳥は人間である。
§. 16.
【問い】
Da quartam regulam.
4番目の規則を述べよ。
【答え】
In tertia figura conclusio semper debet esse particularis.
第三形態では常に,結論は特称命題でなければならない。
§. 17.
【問い】
Da exemplum syllogismi vitiosi in tertia figura propter conclusionem universalem.
全称的な結論から成る第三形態で,間違った三段論法の例を挙げよ。
【答え】
Omnis homo est bipes. Omnis homo est animal. E. Omne animal est bipes.
全ての人間は二本足である。全ての人間は動物である。したがって,全ての動物は二本足である。




