第4章 個物について
Cap. 4. De individuo.
個物について
§. 1.
【問い】
Quot modis sumitur individuum?
個物は何通りに解されるか?
【答え】
Duobus: vel enim pro nomine individui, vel pro re individui.
2通り。すなわち,個物の名前と解される場合と,個物という物と解される場合。
§. 2.
【問い】
Quid est nomen individui?
個物の名前とは何か?
【答え】
Est nomen, quod significat rem singularem, e.g. nomen Petrus.
個別的な物を指示する名前である。例えば,ペトロという名前。
§. 3.
【問い】
Quid est res indivudui?
個物という物とは何か?
【答え】
Est res ipsa singularis, e.g. Petrus ipse.
個別的な物それ自体。例えば,ペトロそれ自体。
§. 4.
【問い】
Quomodo alias definitur res singularis seu individua?
個別的な物すなわち個物は,他にどのように定義されるか?
【答え】
Individuum est, quod constat ex proprietatibus, quarum collectio nunquam in alio aliquo eadem esse potest.
個物とは,固有の性質から成り立っており,その集まり方が,他の物では決してありえないもの。
§. 5.
【問い】
Quot modis res aliqua singularis potest efferri, seu designari?
個別的な物は,何通りに特定あるいは記号化されることができるか?
【答え】
Quinque modis.
5通り。
§. 6.
【問い】
Quinam est primus modus?
1番目の仕方は何か?
【答え】
Per nomen proprium, e.g. Virgilius.
固有の名前によって。例えば,ウェルギリウス。
§. 7.
【問い】
Quinam secundus?
2番目の仕方は何か?
【答え】
Per pronomen demonstrativum, e.g. si digito quasi in Virgilium exerto dicam: hic homo.
指示代名詞によって。例えば,ウェルギリウスを指で指し示しながら,私が「この人間」と言うとき。
§. 8.
【問い】
Quinam tertius?
3番目の仕方は何か?
【答え】
Per perphrasin. e.g. Poetarum latinorum princeps, vel Poeta Mantuanus, i.e. Virgilius.
慣用表現によって。例えば,「ラテン詩の第一人者」あるいは「マントゥアの詩人」。これはウェルギリウスのことである。
§. 9.
【問い】
Quinam quartus?
4番目の仕方は何か?
【答え】
Per Antonomasian, e.g. Poeta pro Vorgilio.
換喩によって。例えば,「詩」という言葉をウェルギリウスの比喩として使うとき。
§. 10.
【問い】
Quinam quintus?
5番目の仕方は何か?
【答え】
Per signum particulare, e.g. quidam homo, quidam Poeta.
小辞によって。例えば,「ある人間」や「ある詩人」。
§. 11.
【問い】
Quomodo vocatur individuum, quod ita signo particulari exprimitur?
小辞によって特定される個物は何と呼ばれるか?
【答え】
Individuum vagum.
不定個物。
§. 12.
【問い】
Quare?
なぜか?
【答え】
Quia, cum quis tale individuum audit, facile vagari potest cogitationibus suis, neque statim certus est, quodnam individuum designetur: e.g. si tibi dicam, quidam homo factus est mihi obviam in platea: nescias, Petrum intelligam, an Paulum, an alium quempiam.
なぜなら,このような個物を耳にした場合,簡単に思考の迷路を彷徨うことになり,いったいどの個物が指し示されているのか,すぐには判然としないからである。例えば,もし私が君に「ある人が道の途中で私を助けてくれたよ」と述べたならば,君は私がペトロのことを言っているのか,パウロのことを言っているのかあるいはその他の人のことを言ってるのか,分からない。
§. 13.
【問い】
Quotuplex est individuum, seu res individui?
個物すなわち個物という物にはいくつあるか?
【答え】
Duplex, substantiale et accidentale.
2つ。実体的個物と偶有的個物。
§. 14.
【問い】
Quid est individuum substantiale?
実体的個物とは何か?
【答え】
Quod est in praedicamento substantiae, e.g. Petrus, Angelus Gabriel.
実体の範疇に属する個物。例えばペトロ,天使ガブリエル。
§. 15.
【問い】
Quid accidentale?
偶有的個物とは何か?
【答え】
Quod est in praedicamento alicuius accidentis, e.g. albedo Petri, iustitia Petri.
何らかの偶有の範疇に属する個物。例えばペトロの白さ,ペトロの公正さ。
§. 16.
【問い】
Estne adhuc alia individui distinctio?
これについて他の区別はないのか?
【答え】
Est: distinguitur enim in insensibile et sensibile.
ある。すなわち個物は,感覚不可能な個物と感覚可能な個物に区別される。
§. 17.
【問い】
Quid est individuum insensibile?
感覚不可能な個物とは何か?
【答え】
Quod sensibus percipi non potest: e.g. Angelus Gabriel, iustitia Petri.
感覚によっては知覚できない個物。例えば,天使ガブリエル,ペトロの公正さ。
§. 18.
【問い】
Quid sensibile?
感覚可能な個物とは何か?
【答え】
Quod sensibus percipi potest, e.g. Petrus, albedo Petri.
感覚によって知覚できる個物。例えば,ペトロ,ペトロの白さ。




