第32章 命題の属性総論および各論,主従関係について
Cap. 32. De affectionibus propositionum in genere, et in specie de subalternatione.
命題の属性総論および各論,主従関係について
§. 1.
Quot sunt affectiones propositionum?
命題の属性にはいくつあるか?
Quatuor: subalternatio, oppositio, aequipollentia et conversio.
4つ。主従,対立,同義,換位。
§. 2.
In quibusdam propositionibus maxime frequentantur hae affectiones?
これらの属性は,特にどの命題において頻繁に現れるか?
In categoricis. Itaque nos ad categoricas inprimis respiciemus.
基本概念命題において。したがって私たちは,まず基本概念命題を念頭に置こう。
§. 3.
Quaenam propositiones vocantur subalternae?
どのような命題が主従命題と呼ばれるか?
Duae propositiones eorundem terminorum, et eiusdem qualitatis, quarum una est universalis, altera particularis.
同じ名辞と質を持つ2つの命題があり,それらのうちの一方が全称的,もう一方が特称的である場合。
§. 4.
Da exemplum in affirmativis.
肯定命題で例を挙げよ。
Omnis homo est animal. Quidam homo est animal.
全ての人間は動物である〔全称命題〕。ある人間は動物である〔特称命題〕。
§. 5.
Da exemplum in negativis.
否定命題で例を挙げよ。
Nullus homo est lapis. Quidam homo non est lapis.
全ての人間は石ではない。ある人間は石ではない。
§. 6.
Quomodo in his vocatur propositio universalis?
これらのうち,全称命題はどのように呼ばれるか?
Subalternans.
上位命題。
§. 7.
Quomodo vocatur particularis?
特称命題はどのように?
Subalternata.
下位命題。
§. 8.
Dic regulam de propositionibus subalternis.
主従命題に関するルールを述べよ。
A veritate subalternantis, ad veritatem subalternatae valet consequentia, sed non contra.
上位命題が真であることから,下位命題も真であることが帰結する。逆はそうではない。
§. 9.
Da exemplum.
例を挙げよ。
Quia verum est, omnem hominem esse animal: verum etiam erit, quendam hominem esse animal. Non autem quia verum est, quendam hominem esse doctum, ideo statim sequitur, omnem hominem esse doctum.
「全ての人間は動物である」が真ならば,「ある人間は動物である」も真である。しかし,「ある人間は動物である」が真であるとしても,だからと言って「全ての人間は動物である」ということが即座に帰結するわけではない。
§. 10.
Dic aliam regulam.
2番目のルールを述べよ。
A falsitate subalternatae ad falsitatem subalternantis valet consequentia, sed non contra.
下位命題が偽であることから,上位命題も偽であることが帰結する。逆はそうではない。
§. 11.
Da exemplum.
例を挙げよ。
Quia falsum est, quendam hominem esse lapidem, ideo falsum erit quoque omnem hominem esse lapidem. Non autem, quia falsum est, omnem hominem esse doctum, ideo falsum quoque statim erit, quendam hominem esse doctum.
「ある人間は石である」が偽ならば,「全ての人間は石である」も偽となる。しかし,「全ての人間が教養を持つ」が偽であるとしても,だからと言って即座に「ある人間は教養がある」が偽となるわけではない。




