表示調整
閉じる
挿絵表示切替ボタン
▼配色
▼行間
▼文字サイズ
▼メニューバー
×閉じる

ブックマークに追加しました

設定
0/400
設定を保存しました
エラーが発生しました
※文字以内
ブックマークを解除しました。

エラーが発生しました。

エラーの原因がわからない場合はヘルプセンターをご確認ください。

ブックマーク機能を使うにはログインしてください。
30/55

第30章 除去命題について

Cap. 30. De propositionibus exponibilibus.

除去命題について



§. 1.

【問い】

Quid est propositio exponibilis?

除去命題とは何か?


【答え】

In qua reperitur particula exponibilis.

除去小辞のある命題。



§. 2.

【問い】

Quotuplex est propositio exponibilis?

除去命題にはいくつあるか?


【答え】

Triplex: exclusiva, exceptiva et restrictiva.

3つ。排他命題,例外命題,制限命題。



§. 3.

【問い】

Quid est propositio exclusiva?

排他命題とは何か?


【答え】

In qua reperitur particula exponibilis exclusiva, e.g. Solus Deus est adorandus.

排他的な除去小辞のある命題。例えば,「神のみが崇拝されるべきである」(SOLUS deus est adorandus)。



§. 4.

【問い】

Quaenam sunt particulae exclusivae?

どのような小辞が排他的か?


【答え】

Solus, tantum, duntaxat et similes.

「のみ」(solus),「しか」(tantum),「だけ」(duntaxat)およびそれに類するもの。



§. 5.

【問い】

Quotuplex est propositio exclusiva?

排他命題にはいくつあるか?


【答え】

Triplex: exclusi subiecti, exclusi praedicati, et exclusi signi.

3つ。排他的主語を持つ命題,排他的述語を持つ命題,排他的記号を持つ命題。



§. 6.

【問い】

Quomodo exponitur quaelibet propositio exclusiva?

それぞれの排他命題は,どのように説明されるか?


【答え】

Si resolvitur debito modo in duas propositiones, quemadmodum postea patefiet in exemplis.

然るべき形で2つ命題に分解することによって。これは,以下の例で明らかになる。



§. 7.

【問い】

Quid est exclusiva exclusi subiecti?

排他的な主語を持つ排他命題とは何か?


【答え】

In qua excluduntur alia subiecta a participatione eiusdem praedicati.

他の主語が同一の述語に分有から排除されている命題。



§. 8.

【問い】

Da exemplum.

例を挙げよ。


【答え】

Solus Deus est adorandus.

神のみが崇拝されるべきである。



§. 9.

【問い】

Resolve.

分解せよ。


【答え】

(1) Deus est adorandus, (2) Quod non est Deus non est adorandum.

(1)神は崇拝されるべきであり,(2)神でないものは崇拝されるべきではない。



§. 10.

【問い】

Quid est exclusiva exclusi praedicati?

排他的な述語を持つ排他命題とは何か?


【答え】

Quae alia praedicata excludit a subiecto.

他の述語が主語から排除される命題。



§. 11.

【問い】

Da exemplum.

例を挙げよ。


【答え】

Petrus bibit tantum aquam.

ペトロは水しか飲まない。



§. 12.

【問い】

Resolve.

分解せよ。


【答え】

(1) Petrus bibit aquam, (2) Petrus non bibit aliquid, quod non est aqua.

ペトロは水を飲み,(2)ペトロは水でないものを飲まない。



§. 13.

【問い】

Quid est exclusiva exclusi signi?

排他的記号を持つ排他命題とは何か?


【答え】

Quae signum universale excludit a particulari.

普遍記号が特殊記号によって排除されている命題。



§. 14.

【問い】

Da exemplum.

例を挙げよ。


【答え】

Tantum quidam homines salvabuntur.

ある人々だけが救済される。



§. 15.

【問い】

Resolve.

分解せよ。


【答え】

(1) Quidam homines salvabuntur, (2) quidam homines non salvabuntur: vel non omnes homines salvabuntur.

(1)ある人々は救われ,(2)ある人々は救われない。すなわち,全ての人間が救われるわけではない。



§. 16.

【問い】

Quid est propositio exceptiva?

例外命題とは何か?


【答え】

In qua reperitur particula exceptiva.

例外小辞のある命題。



§. 17.

【問い】

Quaenam sunt particulae exeptivae?

どのような小辞が例外的か?


【答え】

Praeter, praeterquam et similes.

「〜以外」(praeter),「〜を除いて」(praeterquam)およびそれに類するもの。



§. 18.

【問い】

Da igitur exemplum propositionis exceptivae.

では,例外命題の例を挙げよ。


【答え】

Omnis homo, praeter Christum, peccavit.

キリスト以外のあらゆる人間は,罪を犯す。



§. 19.

【問い】

Resolve.

分解せよ。


【答え】

(1) Christus non peccavit, (2) omnis homo, qui non est christus, peccavit.

(1)キリストは罪を犯さず,(2)キリストでない人間は全て,罪を犯す。



§. 20.

【問い】

Quid est propositio restrictiva?

制限命題とは何か?


【答え】

In qua reperitur particula restrictiva, e.g. homo quoad corpus est mortalis.

制限小辞のある命題。例えば,「人間は,身体に関しては,不死ではない」(homo quoad corpus est mortalis)。



§. 21.

【問い】

Quaenam partculae sunt restrictivae?

どのような小辞が制限的か?


【答え】

Quoad, quatenus, qua, in quantum, prout, secundum, iuxta, et similes.

「〜に関しては」(quoad),「〜する限りでは」(quatenus),「〜によるときは」(qua),「〜という程度には」(in quantum),「〜というようには」(prout),「〜にもとづいて」(secundum),「〜にまつわる限り」(iuxta)およびそれに類するもの。



§. 22.

【問い】

Quidnam denotari solet per particulas restrictivas?

通常,どのようなものが制限的な小辞によって表されるか?


【答え】

Vel pars, vel causa, vel subiectum primum, vel qualitas, vel conditio sine qua non.

部分,因,基本主体,質,必要条件。



§. 23.

【問い】

Da exemplum de parte.

部分の例を挙げよ。


【答え】

Homo quoad corpus est mortalis.

人間は,身体に関しては,不死ではない。



§. 24.

【問い】

Resolve.

分解せよ。


【答え】

(1) Homo est mortalis, (2) corpus est pars hominis, secundum quam ille est mortalis.

(1)人間は不死ではなく,(2)身体は,それによって人間が不死ではなくなるところの一部である。



§. 25.

【問い】

Da exemplum de causa.

因の例を挙げよ。


【答え】

Homo, quatenus rationalis, est docilis.

人間は,理性的である限り,教養を持ちうる。



§. 26.

【問い】

Resolve.

分解せよ。


【答え】

(1) Homo est docilis, (2) rationalitas est causa, cuius vi homo est docilis.

(1)人間は教養を持ちうるものであり,(2)理性的であることは,人間が教養を持ちうることの因である。



§. 27.

【問い】

Da exemplum de subiecto primo.

基本主体の例を挙げよ。


【答え】

Homo, quatenus est corpus, habet quantitatem.

人間は,物体である限りにおいて,量を持つ。



§. 28.

【問い】

Resolve.

分解せよ。


【答え】

(1) Homo habet quantitatem, (2) corpus est subiectum primum, cuius vi homo habet quantitatem.

(1)人間は量を持ち,(2)物体は基本主体であり,(3)その効果として人間は量を持つ。



§. 29.

【問い】

Da exemplum de qualitate.

質の例を挙げよ。


【答え】

Petrus secundum eruditionem est amabilis.

ペトロは,その博学にもとづいて,愛されている。



§. 30.

【問い】

Resolve.

分解せよ。


【答え】

(1) Petrus est amabilis, (2) eruditio est qualitas, secundum quam Petrus est amabilis.

(1)ペトロは愛されており,(2)博学は,それにもとづいてペトロが愛されるところの質である。



§. 31.

【問い】

Da exemplum de conditione sine qua non.

必要条件の例を挙げよ。


【答え】

Ignis, quatenus est propinquus, urit.

火は,それが近くにあるときに限り,物を焦がす。



§. 32.

【問い】

Resolve.

分解せよ。


【答え】

(1) Ignis urit, (2) propinquitas est conditio sine qua non ignis urit.

(1)火は物を焦がし,(2)近さは,火が物を焦がすための必要条件である。

評価をするにはログインしてください。
ブックマークに追加
ブックマーク機能を使うにはログインしてください。
+注意+

特に記載なき場合、掲載されている作品はすべてフィクションであり実在の人物・団体等とは一切関係ありません。
特に記載なき場合、掲載されている作品の著作権は作者にあります(一部作品除く)。
作者以外の方による作品の引用を超える無断転載は禁止しており、行った場合、著作権法の違反となります。

この作品はリンクフリーです。ご自由にリンク(紹介)してください。
この作品はスマートフォン対応です。スマートフォンかパソコンかを自動で判別し、適切なページを表示します。

↑ページトップへ