表示調整
閉じる
挿絵表示切替ボタン
▼配色
▼行間
▼文字サイズ
▼メニューバー
×閉じる

ブックマークに追加しました

設定
0/400
設定を保存しました
エラーが発生しました
※文字以内
ブックマークを解除しました。

エラーが発生しました。

エラーの原因がわからない場合はヘルプセンターをご確認ください。

ブックマーク機能を使うにはログインしてください。
24/55

第24章 特定命題と不特定命題について

Cap. 24. De propositione finita et infinita.

特定命題と不特定命題について



§. 1.

【問い】

Quaenam est tertia divisio propositionis?

命題の3番目の区分は何か?


【答え】

Propositio est vel finita vel infinita.

命題には,特定命題と不特定命題がある。



§. 2.

【問い】

Quid est propositio finita?

特定命題とは何か?


【答え】

Cuius uterque terminus est finitus, e.g. quidam canis mordet leporem.

両方の名辞〔=主語と述語〕が特定されているもの。例えば,犬が兎を噛む。



§. 3.

【問い】

Quid est propositio infinita?

不特定命題とは何か?


【答え】

Cuius vel subiectum, vel praedicatum, vel uterque terminus est infinitus.

その主語,述語あるいはそれら両方が不特定なもの。



§. 4.

【問い】

Quotuplex est propositio infinita?

不特定命題には何通りあるか?


【答え】

Triplex. Est enim talis vel infiniti subiecti tantum, vel infiniti praedicati tantum, vel infiniti subiecti et praedicati simul.

3通り。すなわち不特定命題には,主語のみが不特定なもの,述語のみが不特定なもの,主語も述語も不特定なものがある。



§. 5.

【問い】

Da exemplum de infinito subiecto.

不特定な主語について例を挙げよ。


【答え】

Quoddam quod non est canis mordet leporem. Quae propositio vera est, si lupus mordet leporem, lupus enim est non canis.

犬でない何がか兎を噛む。この命題は,狼が兎を殺すならば,真である。というのは,狼は犬ではないからである。



§. 6.

【問い】

Da exemplum de infinito praedicato.

不特定な述語について例を挙げよ。


【答え】

Canis est non mordens leporem. Quae propositio vera est, v.g. si canis dormiat. Dormire enim est non mordere.

犬は兎を噛んでいない。この命題は,例えばもし犬が夢を見ているならば,真である。というのは,夢を見ることは噛むことではないからである。



§. 7.

【問い】

Da exemplum de infinito subiecto et praedicato simul.

主語と述語が同時に不特定な例を挙げよ。


【答え】

Quoddam quod non est canis est non mordens leporem. Quae propositio vera est, si v.g. per id quod non est canis intelligas lupum, et per actum non mordendi intelligas actum dormiendi.

犬ではない何かが,兎を噛んでいない。この命題は,例えばもし「犬ではない何か」を狼と,「兎を噛んでいない」を夢を見ることと理解するならば,真である。



§. 8.

【問い】

Quid praeterea nontandum est circa propositionem infinitam?

不特定な命題に関して他に注意しなければならないことはあるか?


【答え】

Quod interdum totus terminus sit infinitus, interdum vero tantum pars termini.

名辞全体が不特定であるときと,その一部が不特定なときがある。



§. 9.

【問い】

Quando totus terminus est infinitus?

どのようなとき名辞全体が不特定であるか?


【答え】

Cum negatio anteponitur toti termino, ut in exemplis hactenus prolatis.

名辞全体の前に否定辞が置かれるとき。これは先に挙げた例の通りである。



§. 10.

【問い】

Quando tantum pars termini est infinita?

どのようなとき名辞の一部のみが不特定になるか?


【答え】

Cum negatio interiicitur partibus alicuius termini compositi.

ある複合名辞の一部に否定辞が挿入されたとき。



§. 11.

【問い】

Da exemplum de subiecto ex parte infinito.

主語が部分的に不特定な例を挙げよ。


【答え】

Canis non magnus mordet leporem.

大きくない犬が兎を噛む。



§. 12.

【問い】

Da exemplum de praedicato ex parte infinito.

述語が部分的に不特定な例を挙げよ。


【答え】

Canis mordet leporem non vivum, vel: Canis mordet non leporem.

犬が生きていない兎を噛む。あるいは,犬が兎以外を噛む。


【訳者解説】

後者の例は,例えばドイツ語における「その犬はその兎を噛まない」(Der Hund beißt den Hasen nicht)と,「その犬が噛んだのはその兎ではない」(Der Hund beißt nicht den Hasen)のように,否定辞の位置で意味が変わる場合に相当する。しかし日本語はこのような構造になっていない。



§. 13.

【問い】

Da exemplum de subiecto et praedicato, quorum utrumque tantum ex parte est infinitum.

主語と述語の両方が部分的に不特定な例を挙げよ。


【答え】

Canis non magnus mordet leporem non vivum.

大きくない犬が生きていない兎を噛む。

評価をするにはログインしてください。
ブックマークに追加
ブックマーク機能を使うにはログインしてください。
+注意+

特に記載なき場合、掲載されている作品はすべてフィクションであり実在の人物・団体等とは一切関係ありません。
特に記載なき場合、掲載されている作品の著作権は作者にあります(一部作品除く)。
作者以外の方による作品の引用を超える無断転載は禁止しており、行った場合、著作権法の違反となります。

この作品はリンクフリーです。ご自由にリンク(紹介)してください。
この作品はスマートフォン対応です。スマートフォンかパソコンかを自動で判別し、適切なページを表示します。

↑ページトップへ