第22章 真の命題と偽の命題について
Cap. 22. De propositione vera et falsa.
真の命題と偽の命題について
§. 1.
【問い】
Quaenam est prima divisio propositionis?
命題の1番目の区別は何か?
【答え】
Propositio est vel vera vel falsa.
命題には,真の命題と偽の命題がある。
§. 2.
【問い】
Quid est propositio vera?
真の命題とは何か?
【答え】
Quae cum re extra mentem consentit; e.g. Homo est animal. Homo non est lapis.
命題が思考外の事物と一致していること。例えば,人間は動物である。人間は石ではない。
§. 3.
【問い】
Quid est propositio falsa?
偽の命題とは何か?
【答え】
Quae cum re extra mentem non consentit: e.g. Homo non est animal. Homo est lapis.
命題が思考外の事物と一致していないこと。例えば,人間は動物ではない。人間は石である。
§. 4.
【問い】
Quotnplex est propositio vera?
真の命題にはいくつあるか?
【答え】
Duplex, necessaria vel contingens.
2つ。必然命題と,偶然命題。
【訳者解説】
Quotnplex - Quotuplex
§. 5.
【問い】
Quotuplex est propositio falsa?
偽の命題にはいくつあるか?
【答え】
Etiam duplex, impossibilis, vel possibilis.
同じく2つ。不可能命題と,可能命題。
§. 6.
【問い】
Quid est propositio necessaria?
必然命題とは何か?
【答え】
Quae ita est vera, ut non possit esse falsa. e.g. homo est animal.
偽であることがありえない形で,真である命題。例えば,人間は動物である。
§. 7.
【問い】
Quid est propositio impossibilis?
不可能命題とは何か?
【答え】
Quae ita est falsa, ut non possit esse vera, e.g. homo est lapis.
真になることがありえない形で,偽である命題。例えば,人間は石である。
§. 8.
【問い】
Quid est propositio contingens?
偶然命題とは何か?
【答え】
Quae ita est vera, ut possit esse falsa, e.g. posito quod Petrus revera sedeat, propositio haec, Petrus sedet, est vera, sed contingenter, quia Petrus etiam poterat non sedere.
真であるが,偽であることもありえた命題。例えば,ペトロが今まさに座っているとしよう。すると,「ペトロは座っている」という命題は真であるが,しかし偶然そうなっているに過ぎない。なぜなら,ペトロが座っていないこともありえたからである。
§. 9.
【問い】
Quid est propositio possibilis?
可能命題とは何か?
【答え】
Quae ita est falsa, ut possit esse vera, e.g. si posita superiore hypothesi dicam: Petrus ambulat.
偽であるが,真になることもありえた命題。例えば,もし前述の仮定の下で,「ペトロは歩いている」と言う場合。
§. 10.
【問い】
An propositio contingens semper sumitur tam stricte, ut propositioni possibili contradistinguatur?
偶然命題は,可能命題と区別されるように,常に狭義に解されるのか?
【答え】
Non, sed interdum sumitur tam late, ut possibilem simul comprehendat, et opponatur, tantum propositioni necessariae et impossibili.
されない。むしろ時として,広義に理解され,そのときは可能命題も同時に含み,必然命題および不可能命題と対置されることになる。
§. 11.
【問い】
Quid ergo est propositio contingens sensu lato?
では,広義の偶然命題とは何か?
【答え】
Quam nec absurdum est veram esse, nec absurdum falsam esse. e.g. Petrus est doctus. Petrus sedet. Petrus ambulat. Quidam homo est faber.
真であっても偽であっても不条理ではない命題。例えば,ペトロは教養がある。ペトロは座っている。ペトロは歩いている。ある人間は有色人種である。




